Alamat ng Janitor Fish
The Legend of the Janitor Fish
Noong unang panahon (Once upon a time) ay may isang isda (there was a fish) na napakaganda (that was very beautiful). Makinis at kumikinang (Smooth and glittering) ang kanyang mga kaliskis (her scales) [gender was not specifically described, we shall use the feminine gender pronouns for the whole story]. Nakaaaliw pagmasdan (Amusing to look at) [aliw - to be amused; masdan - to look] ang mga palikpik niya at buntot (her fins and tail) [“ang mga” is an article used to indicate plurality; niya - her/his] kapag lumalangoy (when swimming) [langoy - swim].
Noong unang panahon ay may isang isda na napakaganda. Makinis at kumikinang ang kanyang mga kaliskis. Nakaaaliw pagmasdan ang mga palikpik niya at buntot kapag lumalangoy.
Nangungusap ang mga mata niya (Her eyes are speaking) kapag itinitig (if [she] gazes it) at manipis ang kanyang mga labi (and her lips are thin) [manipis – thin; kanya - possessive his/her]. Napakarami niyang tagahanga (She has many admirers) [marami - many] kung kaya naman (the reason why) naging mayabang siya (she became proud) [mayabang – boastful/proud]. Wala siyang ginawa (She did not do anything) liban sa pagpapaganda (except to beautify herself).
Nangungusap ang mga mata niya kapag itinitig at manipis ang kanyang mga labi. Napakarami niyang tagahanga kung kaya naman naging mayabang siya. Wala siyang ginawa liban sa pagpapaganda.
Lahat ng mga isda (All of the fishes) ay may kanikanyang Gawain (have their respective duties) sa ilalim ng dagat (under the sea). Tanging ang magandang isda (Only the beautiful fish) ang ayaw magtrabaho (does not want to work). Aniya (According to her) ay baka masira (it might destroy) [masira - destroy] ang kanyang mga kaliskis at mga palikpik (her scales and fins).
Lahat ng mga isda ay may kanikanyang gawain sa ilalim ng dagat. Tanging ang magandang isda ang ayaw magtrabaho. Aniya ay baka masira ang kanyang mga kaliskis at mga palikpik.
Nainis ang ibang mga isda (the other fishes got irritated) [nainis-irritated]. Anila (According to them) ay nararapat lang na gawin (ought to do) ng bawat isa (by each one) ang tungkulin nila (their duty) [tungkulin – duty/responsibility]. Nagkaisa sila (They agreed) na huwag linisin (not to clean) ang tirahan ng magandang isda (the home of the beautiful fish) [tirahan/bahay – home/house].
Nainis ang ibang mga isda. Anila ay nararapat lang na gawin ng bawat isa sa tungkulin nila. Nagkaisa sila na huwag linisin ang tirahan ng magandang isda.
Nagkataong (It so happended) bumisita sa lugar nila (visited in their place) ang Diyosa ng Karagatan (the goddess of the sea). Malayo pa (From afar) ay naamoy na (already smelled) ng diyosa ang (by the goddess) mabahong mga dumi (the stinking waste) na naipon (that accumulated) sa tapat ng bahay (in front of the house) ng magandang isda (of the beautiful fish).
Nagkataong bumisita sa lugar nila ang Diyosa ng Karagatan. Malayo pa ay naamoy na ang diyosa ang mabahong mga dumi na naipon sa tapat ng bahay ng magandang isda.
Nagalit ang diyosa (The goddess became angry) [galit - angry] dahil hindi ginampanan (because did not perform) ng magandang isda (by the beautiful fish) ang pagpapanatili ng kalinisan (the maintenance of cleanliness) at kaayusan (and orderliness) sa ilalim ng dagat (under the sea).
Nagalit ang diyosa dahil hindi ginampanan ng magandang isda ang pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan sa ilalim ng dagat.
Nalaman din ng diyosa (The goddess also found out) [nalaman - found out; din - also] na dahil sa pagmamahal ng isda (because of the love of the fish) [mahal - to love; dahil - because] sa sariling ganda (on her own beauty) kung kaya (the reason; why) ayaw na nitong magtrabaho (it refused to work).
Nalaman din ng diyosa na dahil sa pagmamahal ng isda sa sariling ganda kung kaya ayaw na nitong magtrabaho.
Dahil doon (Because of that) ay pinarusahan ng diyosa (the goddess punished) [parusa - punish] ang magandang isda (the beautiful fish). Pina-pangit niya ang isda (She made the fish ugly) [pinapangit - to make ugly; pangit - ugly]. Umitim at kumapal (Darkened and thickened) ang balat niya (her skin). Kumapal din (Also thickened) ang kanyang nguso (her snout) at tumigas ang kanyang katawan (and her body hardened).
Dahil doon ay pinarusahan ng diyosa ang magandang isda. Pina-pangit niya ang isda. Umitim at kumapal ang balat niya. Kumapal din ang kanyang nguso at tumigas ang kanyang katawan.
"Inaatasan din kitang (I also appoint you) maging tagapaglinis (to be the cleaner) ng buong karagatan (of the whole ocean)!" ang wika ng diyosa (said by the goddess). "Kapag sinuway mo ako (If you disobey me) ay kakamitin mo (you will attain) ang pinakamabigat kong parusa! (my heaviest punishment!) [mabigat - heavy]"
"Inaatasan din kitang maging tagapaglinis ng buong karagatan!" ang wika ng diyosa. "Kapag sinuway mo ako ay kakamitin mo ang pinakamabigat kong parusa!"
Mula noon (From then on), ang isda ang nagging (the fish became the) tagapaglinis ng mga isda (cleaner of fishes). Kilala ang isdang ito (This fish is known) bilang janitor fish (as janitor fish).
Mula noon, ang isda ang naging tagapaglinis ng mga isda. Kilala ang isdang ito bilang janitor fish.